Việt Nam đang bước vào giai đoạn quan trọng trong quản lý d� liệu, với các quy định mới được thiết lập nhằm định hình tương lai của các hoạt động liên quan đến d� liệu. Chính ph� đã công nhận d� liệu là một tài sản quốc gia chiến lược, có vai trò quan trọng đối với an ninh, quốc phòng và ổn định kinh t�. Theo đó, các quy định đang được siết chặt đ� tăng cường giám sát d� liệu nhạy cảm, ngăn chặn giao dịch d� liệu trái phép, đồng thời thiết lập một khung pháp lý rõ ràng cho các doanh nghiệp trong nền kinh t� s�.
Những thay đổi này nhằm cân bằng ba yếu t� quan trọng: bảo đảm an ninh quốc gia, thúc đẩy phát triển kinh doanh dựa trên d� liệu - tối ưu hóa giá tr� d� liệu trong nền kinh t� s� - và bảo v� d� liệu cá nhân như một quyền cơ bản của con người.
Tháng 11 năm 2024, Quốc hội đã thông qua Luật D� liệu, đặt nền móng pháp lý cho việc quản lý, bảo mật, x� lý và s� dụng d� liệu s�. Luật cũng quy định thành lập Trung tâm D� liệu Quốc gia và Cơ s� D� liệu Quốc gia nhằm nâng cao hiệu qu� quản lý nhà nước và tăng cường tính minh bạch.
Tiếp theo đó, vào tháng 1 năm 2025, Chính ph� đã công b� các d� thảo ngh� định và quyết định quan trọng đ� triển khai Luật D� liệu, bao gồm:
- D� thảo Ngh� định Quy định chi tiết một s� điều và biện pháp thi hành Luật D� liệu.
- D� thảo Ngh� định Quy định hoạt động khoa học, công ngh�, đổi mới sáng tạo và sản phẩm, dịch v� v� d� liệu.
- D� thảo Ngh� định Quy định v� Qu� Phát triển d� liệu quốc gia.
- D� thảo Quyết định Ban hành danh mục d� liệu quan trọng, d� liệu cốt lõi.
Các d� thảo này đang được lấy ý kiến đến giữa tháng 3 năm 2025, tạo cơ hội cho doanh nghiệp và các bên liên quan đóng góp ý kiến trước khi quy định chính thức được ban hành.
Những điểm quan trọng dành cho doanh nghiệp:
Các quy định mới có th� tạo ra:
� Yêu cầu tuân th� chặt ch� hơn đối với các t� chức và doanh nghiệp x� lý D� liệu Cốt lõi hoặc D� liệu Quan trọng, bao gồm đánh giá rủi ro, nộp h� sơ đánh giá tác động và phê duyệt t� cơ quan có thẩm quyền khi chuyển d� liệu xuyên biên giới.
� Các nhà cung cấp dịch v� d� liệu - như trung gian d� liệu, phân tích d� liệu và nền tảng trao đổi d� liệu - phải đáp ứng các tiêu chuẩn cấp phép và tuân th� nghiêm ngặt hơn.
� Quy định rõ ràng v� việc cung cấp d� liệu bắt buộc cho cơ quan nhà nước đã được thiết lập.
� Kh� năng tiếp cận d� liệu được cải thiện, giúp doanh nghiệp d� dàng thu thập d� liệu chất lượng cao nhanh hơn và tiết kiệm chi phí hơn.
Phạm vi tác động
D� thảo quy định mới bao trùm tất c� các loại d� liệu quan trọng, bao gồm d� liệu của chính ph�, doanh nghiệp và cá nhân, với tác động đáng k� đến các doanh nghiệp x� lý d� liệu nhạy cảm. Những quy định chặt ch� nhất s� áp dụng đối với D� liệu Cốt lõi và D� liệu Quan trọng, buộc doanh nghiệp phải ch� động giám sát, đánh giá tác động và tuân th� các th� tục pháp lý bắt buộc.
- D� liệu Cốt lõi: Bao gồm thông tin có mức đ� nhạy cảm cao, ảnh hưởng trực tiếp đến an ninh quốc gia, quốc phòng, đối ngoại, ổn định kinh t�, y t� công cộng và trật t� xã hội.
- D� liệu Quan trọng: Là những d� liệu có kh� năng tác động đến các lĩnh vực trên, đòi hỏi các biện pháp bảo mật và tuân th� nghiêm ngặt hơn.
Theo D� thảo Quyết định v� D� liệu Cốt lõi và D� liệu Quan trọng, phần lớn d� liệu chịu s� quản lý thuộc v� hoạt động của chính ph�, bao gồm an ninh quốc gia, ứng phó khẩn cấp, h� thống tài chính, y t�, cơ s� h� tầng và x� lý s� c� môi trường. Tuy nhiên, một s� d� liệu t� khu vực tư nhân cũng b� điều chỉnh, chẳng hạn như:
- D� liệu Cốt lõi:
- Giao dịch ngân hàng xuyên biên giới vượt quá 50.000 giao dịch.
- D� liệu Quan trọng:
- H� sơ y t� và d� liệu sinh trắc học của t� 10.000 người tr� lên.
- D� liệu tài chính bảo mật, tài khoản doanh nghiệp và giao dịch khoản vay của t� 1.000.000 người tr� lên.
- Hợp đồng bảo hiểm, yêu cầu bồi thường và thanh toán của t� 10.000 khách hàng tr� lên.
- D� liệu hành vi trực tuyến của t� 100.000 người dùng tr� lên.
- D� liệu cá nhân cơ bản của t� 1.000.000 người tr� lên và các d� liệu nhạy cảm khác của t� 10.000 người tr� lên.
Các doanh nghiệp quản lý những loại d� liệu này s� phải đánh giá rủi ro và nộp báo cáo đánh giá tác động lên B� Công an hoặc B� Quốc phòng trước khi x� lý hoặc chuyển d� liệu Cốt lõi hay Quan trọng ra nước ngoài.
- Việc chuyển D� liệu Cốt lõi phải được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt, với thời gian xem xét tối đa 10 ngày.
- Việc chuyển D� liệu Quan trọng yêu cầu thông báo trước 5 ngày. Cơ quan chức năng có quyền tạm dừng hoặc ngăn chặn việc chuyển d� liệu nếu phát hiện rủi ro an ninh.
- Doanh nghiệp phải thực hiện đánh giá rủi ro hai lần mỗi năm đối với D� liệu Cốt lõi và đánh giá hàng năm đối với D� liệu Quan trọng, đồng thời cập nhật báo cáo khi có thay đổi đáng k�.
Tác động đối với doanh nghiệp d� liệu
Các doanh nghiệp cung cấp dịch v� x� lý, phân tích và trao đổi d� liệu s� phải đáp ứng các quy định mới v� tuân th�. Các lĩnh vực b� ảnh hưởng chính gồm:
- Dịch v� trung gian d� liệu (như lưu tr� d� liệu, cung cấp API, quản lý tích hợp d� liệu) phải đáp ứng các yêu cầu v� đăng ký đầu tư, nhân s�, cơ s� h� tầng v� công ngh�, bảo mật và tài chính. Tuy nhiên, ch� những đơn v� kết nối d� liệu giữa người dùng cá nhân và cơ quan nhà nước mới cần xin cấp phép.
- Dịch v� phân tích và tổng hợp d� liệu phải xin Chứng nhận Đ� điều kiện Kinh doanh nếu:
- Cung cấp dịch v� phân tích d� liệu cấp đ� 3 hoặc 4 trong các h� thống thông tin quan trọng quốc gia (ví d�: an ninh, quốc phòng, y t�, giao thông, tư pháp). Dịch v� cấp đ� 3 là dịch v� phân tích h� tr� ra quyết định dưới s� giám sát của con người, trong khi cấp đ� 4 vận hành t� động không cần giám sát.
- S� dụng cơ s� d� liệu quốc gia hoặc chuyên ngành đ� phân tích d� liệu cho cá nhân hoặc t� chức.
- Sàn d� liệu (môi giới, giao dịch, đấu giá, h� tr� k� thuật và các hoạt động liên quan) ch� được cung cấp bởi đơn v� s� nghiệp công lập hoặc đơn v� cung cấp dịch v� công đáp ứng điều kiện cấp phép.
Việc công nhận "sàn d� liệu" trong luật pháp Việt Nam là một bước tiến quan trọng giúp tăng kh� năng tiếp cận d� liệu phục v� nghiên cứu & phát triển (R&D) và công ngh� cao. Điều này giúp doanh nghiệp tiếp cận d� liệu hợp pháp, giảm chi phí và hạn ch� tình trạng mua bán d� liệu trái phép. Quy định yêu cầu nền tảng trao đổi d� liệu thuộc s� hữu nhà nước hoặc đơn v� cung cấp dịch v� công, cùng với các tiêu chuẩn cấp phép chặt ch�, giúp đảm bảo tính minh bạch, bảo mật và trách nhiệm cao, tạo niềm tin cho c� bên cung cấp và bên s� dụng d� liệu.
Nghĩa v� cung cấp d� liệu cho cơ quan nhà nước
Một điểm đáng chú ý trong D� thảo Ngh� định Hướng dẫn Luật D� liệu là quy định v� chia s� d� liệu bắt buộc với cơ quan nhà nước.
- Doanh nghiệp được khuyến khích chia s� d� liệu t� nguyện vì lợi ích công (ví d�: d� liệu v� y t�, biến đổi khí hậu, giao thông).
- Tuy nhiên, trong một s� trường hợp đặc biệt, doanh nghiệp bắt buộc phải cung cấp d� liệu theo yêu cầu của cơ quan có thẩm quyền, với điều kiện yêu cầu đó phải có cơ s� pháp lý rõ ràng và thời gian c� th�.
Các yêu cầu cung cấp d� liệu phải:
- Được lập thành văn bản, nêu rõ mục đích, thời gian hiệu lực và cơ s� pháp lý.
- Cho phép doanh nghiệp yêu cầu chỉnh sửa hoặc rút lại d� liệu trước thời hạn quy định.
- B� hủy b� nếu yêu cầu không hợp pháp hoặc nếu d� liệu không còn kh� dụng.
Doanh nghiệp cần làm gì?
H� thống pháp lý v� d� liệu tại Việt Nam đang thay đổi, mang lại c� thách thức và cơ hội cho doanh nghiệp. Mặc dù các biện pháp kiểm soát giúp tăng cường an ninh và bảo mật d� liệu, một khung pháp lý rõ ràng cũng giúp doanh nghiệp hoạt động minh bạch và t� tin hơn trong nền kinh t� s�.
D� thảo đang lấy ý kiến đến giữa tháng 3/2025, vì vậy doanh nghiệp cần ch� động chuẩn b�:
- Xác định xem d� liệu của mình có thuộc nhóm D� liệu Cốt lõi hoặc D� liệu Quan trọng hay không và có phương án tuân th�.
- Rà soát quy trình x� lý và chuyển giao d� liệu đ� đảm bảo phù hợp với các quy định mới.
- Tham gia các chương trình thảo luận và đóng góp ý kiến đối với các d� thảo.
Đây là thời điểm quan trọng đ� doanh nghiệp đánh giá rủi ro và điều chỉnh hoạt động nhằm thích ứng với các yêu cầu mới. 㣨Leyu, với kinh nghiệm hàng đầu trong lĩnh vực quy định v� d� liệu, quyền riêng tư và an ninh, sẵn sàng đồng hành và h� tr� doanh nghiệp bạn trong giai đoạn chuẩn b� và triển khai. Nếu có bất k� thắc mắc hay cần h� tr�, hãy liên h� với chúng tôi.
Tải bản tin v� máy
Đừng b� l� cập nhật mới nhất
Đăng ký cổng Cập nhật Thu� và Pháp luật của 㣨Leyu đ� nhận thông tin mới nhất v� hòm thư của quý v�